Mộc Quán – Nguyễn Trọng Quyền sinh năm Bính Tý (1876) tại làng Thạnh Hòa Trung Nhứt, tổng Định Mỹ, quận Thốt Nốt, hạt Long Xuyên (nay thuộc phường Trung Kiên, quận Thốt Nốt, thành phố Cần Thơ). Là nhà nho, không chỉ giỏi chữ Hán Nôm, ông còn tinh thông chữ quốc ngữ và tiếng Pháp. Mộc Quán – Nguyễn Trọng Quyền sáng tác nhiều thể loại như thơ, thơ tuồng, đặc biệt là tuồng cải lương. Trong sự nghiệp, Soạn giả đã sáng tác 90 vở cải lương, làm thầy tuồng cho 5 gánh hát ở Cần Thơ và 3 gánh hát lớn ở Nam bộ. Chủ đề xuyên suốt trong các tác phẩm của ông là cổ vũ lòng yêu nước, nghĩa đồng bào, tinh thần bất khuất chống ngoại xâm, đề cao lòng trung hiếu tiết hạnh, truyền thống dân tộc. Mộc Quán – Nguyễn Trọng Quyền cũng chính là người đưa bản “Dạ cổ hoài lang” của Soạn giả Cao Văn Lầu lên sân khấu cải lương; đồng thời góp phần đào tạo nhiều tài năng sân khấu cải lương như: Nghệ sĩ Nhân dân Phùng Há, nghệ sĩ Huỳnh Năng Nhiêu, Kim Cúc, Kim Lan và nhiều nghệ sĩ tên tuổi khác.
Mộc Quán – Nguyễn Trọng Quyền mất vào năm Quý Tỵ (1953) và được an táng tại quê nhà. Nơi yên nghỉ của Soạn giả sau hai lần cải táng, di dời đã được chính quyền và nhân dân Cần Thơ xây dựng khang trang trên diện tích hơn 12.000m2 tại khu vực Quy Thạnh I, phường Trung Kiên, quận Thốt Nốt, thành phố Cần Thơ, cách trung tâm thành phố khoảng 40 km về hướng Đông Bắc. Công trình khánh thành vào ngày 03/2/2018 nhân kỷ niệm 142 năm ngày sinh của Soạn giả Mộc Quán – Nguyễn Trọng Quyền.
Với phong cách kiến trúc truyền thống Việt Nam, Khu tưởng niệm Soạn giả Mộc Quán – Nguyễn Trọng Quyền bao gồm nhiều hạng mục: sau Cổng Tam quan bề thế, bên trái là Nhà bia hình vuông, nơi ghi chép tiểu sử, sự nghiệp của cố Soạn giả; bên phải là Nhà biểu diễn dành để tổ chức giao lưu đờn ca tài tử, ca cải lương và các hoạt động văn hóa, văn nghệ. Bên trong Nhà thờ, nổi bật ở vị trí trung tâm là khu vực thờ tự với tượng bán thân của Soạn giả Mộc Quán – Nguyễn Trọng Quyền bằng đồng thau; kết hợp trưng bày hơn 200 hiện vật, tư liệu và hình ảnh theo các chủ đề: Quê hương và gia đình của Soạn giả Mộc Quán – Nguyễn Trọng Quyền; Sự nghiệp sáng tác của Soạn giả Mộc Quán – Nguyễn Trọng Quyền; Hoạt động phát huy sự nghiệp Soạn giả Mộc Quán – Nguyễn Trọng Quyền, đặc biệt là những tác phẩm tuồng viết bằng chữ Nôm và những vật dụng sinh hoạt của Soạn giả còn được gia đình lưu giữ. Sau Nhà thờ là Nhà mộ: phần mộ ở giữa là của Soạn giả Mộc Quán – Nguyễn Trọng Quyền, hai bên là mộ người vợ đầu – bà Trịnh Thị Đây và vợ kế – bà Lê Thị Tiên. Mộ Soạn giả Mộc Quán – Nguyễn Trọng Quyền tuy kiến trúc đơn giản nhưng lại hàm chứa nhiều giá trị, ý nghĩa văn hóa. Đây là nơi yên nghỉ của một Soạn giả với 50 năm cầm bút, làm thầy tuồng, đã có những đóng góp to lớn cho nghệ thuật sân khấu nước nhà. Ông được tôn vinh là một trong những hậu tổ của sân khấu cải lương Nam bộ.
Từ khi được khánh thành đến nay, Khu tưởng niệm Soạn giả Mộc Quán – Nguyễn Trọng Quyền đã trở thành địa chỉ tham quan, học tập, sinh hoạt truyền thống, giao lưu văn hóa các tầng lớp nhân dân trong và ngoài thành phố Cần Thơ.
Nguyễn Mỹ - Linh Chi